havij

هویج یکی از پراستفاده‌ترین و پرمشتری‌ترین صیفی‌جات در جهان است. بخشی از این محبوبیت به‌خاطر این است که پرورش هویج کار نسبتاً راحتی است، و همچنین، در بسیاری از فرهنگ‌ها هویج جزو غذاهای روزمره و از خوردنی‌های عادی مردم است. نام علمی آن Daucus carota است و در رده‌ی صیفی‌جات ریشه‌ای طبقه‌بندی می‌شود. هویج رنگ‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد، مثل نارنجی، بنفش، سفید، زرد، و قرمز. ریشه‌ی اصلی گیاه همان قسمتی است که بیش از همه برای خوراک انسان مصرف می‌شود، اما برگ‌های هویج را هم می‌توان به سالاد و دیگر انواع غذاها اضافه کرد و خورد.

آن نوعی از هویج که بیش از همه در سرتاسر دنیا مصرف می‌شود نسخه‌ی اهلی‌شده‌ی همین انواع وحشی‌ای است که در بالا نام‌شان را بردیم. هویج بومی اروپا و جنوب‌غربی آسیا است. این روزها، بیشتر هویج دنیا در چین کشت می‌شود و از آن‌جا به بقیه‌ی دنیا صادر می‌شود تا تمام مردم دنیا بتوانند داخل سالادها و سوپ‌های‌شان از هویج نیز بهره ببرند. هویج را خالی‌خالی هم می‌شود خورد، یا در کنار بشقاب غذا به‌عنوان تزئین از آن استفاده کرد.

وسط هویج‌های وحشی قسمتی چوبی وجود دارد که خوردنی نیست، برای همین، در طی زمان، کشتکاران از انواعی از هویج برای تکثیر استفاده کرده‌اند که وسطش این قسمت سفت را نداشته باشد و به‌این‌ترتیب اکنون به دست ما هویج‌هایی می‌رسد که تمامش را می‌شود خورد. هم بزرگسالان وهم کودکان از این صیفی خوش‌شان می‌آید، چون هم مزه‌ای شیرین دارد و هم جویدن بافت ترد آن لذت‌بخش است. به‌خاطر همین ویژگی‌ها، هویج گزینه‌ی بسیار مناسبی برای والدین به‌حساب می‌آید، چون استثنائاً کودکان در میان همه‌ی سبزیجات و صیفی‌جات با این یکی سر دشمنی ندارند!

از آن‌جا که هویج فواید زیادی برای سلامتی و، همچنین، مزه‌ی دلچسبی دارد، در سرتاسر جهان از آن در غذاهای محلی استفاده می‌شود. پس، حالا وقت آن است که ببینیم چه چیزهای مفیدی داخل این صیفی پنهان شده که این‌قدر آن را ارزشمند می‌کند.

حقایقی درباره‌ مواد مغذی هویج

بیشتر مزایای هویج را می‌توان ناشی از وجود بتاکاروتن و فیبر در آن دانست. این ریشه حاوی آنتی‌اکسیدان نیز هست. علاوه بر این، هویج سرشار از ویتامین آ، سی، کا، و بی۸ نیز هست، و همچنین، اسید پانتوتنیک، فولات، پتاسیم، آهن، مس، و منگنز نیز دارد.

فواید هویج برای سلامتی

از جمله فواید هویج برای سلامتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

جلوگیری از بیماری‌های قلبی

در مطالعه‌ای که برای ارزیابی خواص درمانی هویج انجام شده بود، محققان آزمایشگاه وولفسون ادینبورو دریافتند که، اگر به‌مدت سه هفته روزانه ۲۰۰ گرم هویج خام مصرف شود، سطح کلسترول خون به‌طورمتوسط ۱۱درصد کاهش پیدا می‌کند. کلسترول بالا یکی از عوامل موثر در ایجاد بیماری‌های قلبی است. از آنجا که مصرف هویج میزان کلسترول را پایین می‌آورد، مصرف مقدار متعادلی از آن به‌صورت مرتب، برای جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با قلب، کار خوبی است. گروهی از دانشمندان سوئدی نیز کشف کرده‌اند که این ریشه‌ی خوردنی احتمال حمله‌های قلبی را کاهش می‌دهد. در تحقیقی که در موسسه‌ی تحقیقات دارویی ماریو نگری در ایتالیا انجام شد، معلوم شد خطر ابتلا به حمله‌ی قلبی در افرادی که هویج بیشتری مصرف می‌کنند نسبت به کسانی که کمتر هویج می‌خورند یک‌سوم کمتر است.

کاهش فشار خون

هویج منبعی غنی از پتاسیم است. پتاسیم برای بازکردن رگ‌ها مفید است و می‌تواند فشار روی رگ‌ها و عروق خونی را بردارد، که درنتیجه‌ی آن، جریان و گردش خون افزایش پیدا می‌کند، عملکرد اندام‌ها در سرتاسر بدن بهبود می‌یابد، و فشار روی سیستم قلبی‌عروقی کمتر می‌شود. فشار بالا ارتباط مستقیمی با گرفتگی رگ‌ها، سکته، و حمله‌ی قلبی دارد، و هویج از این جهت نیز برای سلامت قلب مفید است. میان کومارین موجود در هویج با کاهش فشار خون و افزایش سلامت قلب نیز ارتباط وجود دارد.

بهبود سیستم ایمنی

هویج حاوی مواد ضدعفونت و ضدباکتری است، و به‌همین‌خاطر، باعث افزایش کارایی سیستم ایمنی می‌شود. ضمن اینکه، ویتامین سی نیز دارد، که محرک گلبول‌های سفید خون و یکی از مهم‌ترین ترکیبات در سیستم ایمنی بدن است.

کمک به هضم غذا

هویج، مانند دیگر صیفی‌ها و سبزیجات، مقدار زیادی فیبر خوراکی دارد. فیبر یکی از مهم‌ترین موادی است که بدن برای سالم‌نگه‌داشتن سیستم گوارش خود به آن احتیاج دارد. فیبر حجم مدفوع را زیاد می‌کند. این کار باعث می‌شود گذر مواد از دستگاه گوارش راحت‌تر انجام بگیرد. همچنین، فیبر حرکات کرم‌وار دستگاه گوارش را بیشتر می‌کند و باعث ترشح بیشتر شیره‌های روده‌ای می‌شود. مجموع این‌ها در کنار هم، از مشکلاتی همچون یبوست جلوگیری می‌کند و از روده و معده‌ی شما در برابر بسیاری از بیماری‌ها محافظت می‌کند، از جمله از سرطان روده. فیبر همچنین کلسترول‌های LDL مازادی را که به دیواره‌ی رگ‌ها و عروق خونی می‌چسبند از بین می‌برد و به‌این‌ترتیب به سلامت قلب کمک می‌کند.

پیشگیری از سرطان

میان مصرف بتاکاروتن و کاهش خطر بسیاری از سرطان‌ها، از جمله سرطان ریه، ارتباطاتی پیدا شده است. محققان انگلیسی کشف کرده‌اند که، اگر مصرف بتاکاروتن از ۱.۷ میلی‌گرم در روز به ۲.۷ میلی‌گرم افزایش بیابد، احتمال ابتلا به سرطان ریه بیش از ۴۰درصد کاهش پیدا می‌کند. یک هویج در اندازه‌ی متوسط حاوی حدود ۳ میلی‌گرم بتاکاروتن است.
در مطالعه‌ای دیگر، محققان دریافتند که خوردن هویج‌های سرشار از فیبر خطر ابتلا به سرطان روده را تا ۲۴درصد کاهش می‌دهد. باز، یک مطالعه‌ی دیگر نشان داده احتمال ابتلای زنانی که هویج خام می‌خورند به سرطان سینه نسبت به دیگر زنان پنج تا هشت برابر کمتر است.

کاهش خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا

این یکی از بیماری‌های شایع در افراد پیر است که عملکرد ماکولا را مختل می‌کند. در تحقیقات مشخص شده احتمال ابتلا به دژنراسیون ماکولا در میان افرادی که بیشترین میزان مصرف بتاکاروتن را داشته‌اند چهل‌درصد کمتر از کسانی است که کمترین میزان مصرف این ماده را داشته‌اند. همچنین، بتاکاروتن در طی واکنشی آنزیمی تجزیه می‌شود و پرو-ویتامین آ به‌وجود می‌آورد. این ماده میزان آنتی‌اکسیدان‌هایی را که برای دید مفید هستند افزایش می‌دهد. بنابراین می‌توانیم بگوییم که هویج برای همه‌چیز چشم مفید است.

افزایش دید

کمبود ویتامین آ ممکن است باعث کاهش توانایی چشم در نور کم شود. هویج سرشار از ویتامین آ است که برای افزایش دید چشم و جلوگیری از پدیدآمدن مشکلاتی همچون شب‌کوری مفید است.

افزایش بهداشت دهان و دندان

در ترکیبات ارگانیک موجود در هویج، آنتی‌اکسیدان‌های معدنی نیز قرار دارند. این آنتی‌اکسیدان‌های معدنی هم لثه‌ها را تقویت می‌کنند و هم باعث ترشح بیشتر بزاق دهان می‌شوند. بزاق ماده‌ای قلیایی است که با باکتری‌ها و مواد خارجی‌ای که باعث کرم‌خوردگی دندان و بوی بد دهان و دیگر مشکلات بهداشتی می‌شوند مبارزه می‌کند.

کاهش خطر سکته

خوردن هویج به‌صورت روزانه خطر سکته را تا ۶۸درصد کاهش می‌دهد. مطالعات زیاد صورت‌گرفته عقیده به «اثر هویج» بر مغز را تقویت کرده است. مطالعاتی که روی بیماران سکته‌ای انجام گرفته نشان می‌دهد کسانی که بیشترین میزان بتاکاروتن را داشته‌اند بیش از همه از سکته جان سالم به در می‌برند.

کنترل دیابت

هویج، به‌خاطر داشتن کاروتنوئید، می‌تواند قند خون را تنظیم کند. کاورتنوئید اثر معکوسی بر مقاومت بدن به انسولین می‌گذارد و در نتیجه می‌تواند قند خون را پایین بیاورد. برای همین، بیماران دیابتی با مصرف هویج می‌توانند زندگی عادی‌تر و سالم‌تری داشته باشند. هویج همچنین میزان انسولین و گلوکزی را که بدن می‌سوزاند تنظیم می‌کند، در نتیجه بیماران دیابتی دیگر شاهد بالاوپایین‌شدن شدید قند خون‌شان نخواهند بود.

هویج مواد ضدعفونت دارد و برای همین می‌توان از آن به‌عنوان ملیّن، کرم‌کش، و درمانی برای مشکلات کبدی استفاده کرد. روغن هویج برای پوست‌های خشک مفید است و پوست را نرم و محکم می‌کند. علاوه بر این‌ها، آب هویج سلامت معده و روده‌ها را افزایش می‌دهد. به‌خاطر همین نکات است که می‌گوییم هویج، چه به‌صورت خام، چه به‌صورت پخته، و چه آب‌گرفته، همیشه گزینه‌ای عالی برای افزایش سلامتی است.

فایده‌های هویج برای سلامتی انسان عبارت‌اند از: کاهش کلسترول، پیشگیری از بعضی موارد خاص سرطان، بهبود دید، و کاهش نشانه‌های پیری زودرس. علاوه بر این‌ها، هویج کیفیت پوست را افزایش می‌دهد، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند، از بدن سم‌زدایی می‌کند، و بهداشت دهان و دندان را به‌صورت‌های مختلف افزایش می‌دهد. در کنار همه‌ی این‌ها، هویج ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن را نیز تامین می‌کند.